Hàng loạt dự án FDI đăng ký hàng tỷ USD bị rút giấy phép đầu tư do không đủ năng lực tài chính là hệ luỵ của việc chạy đua thành tích sau một thời gian dài tại nhiều địa phương.
Những “siêu” dự án bị vỡ
Tỉnh Quảng Nam đang hoàn thành các thủ tục rút giấy phép đầu tư của 3 dự án FDI trong lĩnh vực bất động sản do triển khai quá chậm tiến độ đó là: Dự án Bãi biển Rồng do hai Công ty Tano Capital, LLC và Công ty Global C&D Inc (Mỹ) làm chủ đầu tư;
Dự án du lịch sinh thái biển cao cấp Pegasus Fund của nhà đầu tư Mỹ và dự án khu du lịch Quê Việt của nhà đầu tư Canada. Trong đó, Dự án Bãi biển Rồng có giá trị lên tới 4,15 tỷ USD.
Tại Bà Rịa - Vũng Tàu, UBND tỉnh cũng đã ký quyết định chấm dứt hoạt động và thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư bất động sản của Công ty TNHH xây dựng và phát triển AJ Vietstar (vốn Hàn Quốc) do không đủ năng lực tài chính để thực hiện dự án.
Không chỉ có các dự án liên quan đến BĐS mới xảy ra tình trạng như vậy. Dự án khu liên hợp thép Cà Ná ở tỉnh Ninh Thuận có tổng vốn đầu tư dự kiến gần 9,8 tỷ USD, được khởi công giai đoạn 1 vào cuối năm 2008 đang phải tìm chủ đầu tư mới.
Đây là dự án do Công ty Maju Stabil SDN (thuộc Tập đoàn Lion Group của Malaysia) làm chủ đầu tư. Được biết, tỉnh Ninh Thuận đã liên lạc về Malaysia, nhưng nhà đầu tư bặt vô âm tín...!
Còn ở Khánh Hoà, tháng 7 vừa qua, UBND tỉnh cũng đã thu hồi giấy chứng nhận đầu tư dự án Khu phức hợp công nghiệp nặng STX Vina của tập đoàn STX (Hàn Quốc). Với tổng mức đầu tư 500 triệu USD, dự án được coi là lớn nhất trong số các dự án đầu tư nước ngoài đã được cấp giấy phép vào Khánh Hoà…
Ngoài một số dự án đã và đang trong giai đoạn thu hồi giấy phép, không ít các dự án FDI hiện nay cũng đang có “vấn đề”. Như siêu dự án thép 16 tỷ USD, chủ đầu tư là Formosa- Đài Loan đã xin Thủ tướng miễn hạn mức tín dụng, miến thuế nhập khẩu, thuế nhà thầu… với lý do nếu không nhận được những hỗ trợ này thì dự án sẽ không thể thực hiện được vì thiếu vốn!
Rồi dự án thép Guang Lian Dung Quất sau 4 lần đổi giấy chứng nhận đầu tư, giờ lại tăng vốn, tăng công suất, tăng diện tích đất và kèm theo đó là tăng tiến độ lên 4 năm nữa…
Cái giá từ cuộc chạy đua thành tích!
Không khó để nhận ra những hệ luỵ sau khi hàng loạt các dự án lớn bị rút giấy phép. Đó không chỉ là việc gây lãng phí đất, làm mất cơ hội của nhiều nhà đầu tư khác mà ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân nằm trong diện phải di dời phục vụ dự án. Đấy là chưa nói đến những khó khăn trong công tác quản lý mà chính quyền sẽ phải đối mặt.
Nhưng vấn đề là vì sao các địa phương vẫn rất ưu ái cho các dự án FDI. Theo ý kiến nhiều địa phương, từ trước đến giờ, FDI luôn được coi là một chỉ số quan trọng để đánh giá môi trường đầu tư cũng như tốc độ phát triển KT-XH của tỉnh và cuộc chạy đua về khả năng thu hút vốn FDI diễn ra phổ biến.
Có những tỉnh như Ninh Thuận, chỉ cần 1 dự án vốn tới 9,8 tỷ USD, ngay lập tức đang từ thứ hạng cuối cùng đã lọt vào top 10 các tỉnh thu hút nhiều vốn FDI nhất!
Ông Lê Trí Thanh, Trưởng ban xúc tiến đầu tư tỉnh Quảng Nam cũng đã thừa nhận với báo chí: “Trước đây, tỉnh Quảng Nam chú trọng chạy đua về thu hút vốn FDI nên đã không chú tâm vào vấn đề chất lượng dự án, tiềm lực nhà đầu tư. Cuộc chạy đua ấy còn dẫm đạp lên nhau, gây tổn hại cho chính địa phương và làm xấu đi hình ảnh quốc gia”.
Theo báo cáo mới nhất của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính từ đầu năm đến ngày 20/8, tổng số dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký cấp mới đã đạt con số 658 với 10,79 tỷ USD, gần bằng một nửa so với mục tiêu 22 - 25 tỷ USD vốn FDI đặt ra cho năm nay.
Tuy nhiên, giải ngân vốn FDI đến thời điểm này mới chỉ ở con số 7,25 tỷ USD. Nếu so với mục tiêu giải ngân là 10 tỷ USD trong năm 2010 thì con số này có thể coi là khả quan. Nhưng rõ ràng, ngay cả mục tiêu giải ngân mà chúng ta đề ra đủ để thấy sự khiêm tốn so với vốn đăng ký đến nhường nào.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Trung cũng đã đề nghị các đơn vị liên quan tiếp tục thực hiện chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ tiếp tục rà soát lại xem những dự án sử dụng nhiều đất, năng lượng, gây ô nhiễm môi trường, những dự án vốn đăng ký cao nhưng tỷ lệ vốn thực hiện quá thấp, xem xét lại cơ cấu đầu tư cho phù hợp.
Theo Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Nguyễn Mại, cùng với việc xem xét mức độ phù hợp của từng dự án thì vấn đề nâng cao năng lực cán bộ quản lý FDI trong khâu thẩm định, thẩm tra dự án là điều rất quan trọng nhằm hạn chế những rủi ro.
